Beroepsziekten in cijfers 2014

In opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) ‘Beroepsziekten in Cijfers 2014’ opgesteld. Het doel van dit rapport is een overzicht te geven van het vóórkomen van beroepsziekten en de verspreiding binnen sectoren en beroepen in Nederland in 2013.

Het rapport biedt informatie over beroepsziekten voor beleid en praktijk. Waar mogelijk worden sociaaldemografische kenmerken en trends van de verspreiding van beroepsziekten weergegeven. Naast statistische gegevens worden wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen rond de verschillende categorieën beroepsziekten beschreven.

Incidentie van beroepsziekten
De beroepsziekte-incidentie over 2013 wordt geschat op 267 beroepsziekten per 100.000 werknemers per jaar. De hoogste incidentiecijfers worden gerapporteerd voor psychische aandoeningen (94), aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat (69) en gehooraandoeningen (60), gevolgd door huidaandoeningen (6), neurologische aandoeningen (4), infectieziekten (4) en luchtwegaandoeningen (3).

Beroepsziekten per diagnosecategorie
Overspannenheid/burnout is met 77% de meest gemelde psychische beroepsziekte. Problemen met de werkinhoud, werkhoeveelheid en problemen tussen mensen zijn vaak de oorzaak. De financiële sector heeft de hoogste incidentie van psychische beroepsziekten. Het aantal meldingen van een Posttraumatische Stressstoornis neemt toe, in 2013 10% van de meldingen. De overheidscampagne ‘Herken jij de druppel? Check je werkstress!’ benadrukt het belang van preventie bij psychosociale arbeidsbelasting.

Houding- en bewegingsapparaat
Het aantal meldingen van beroepsziekten aan het houding- en bewegings- apparaat is de afgelopen jaren gedaald. Deze daling geldt echter niet voor de drie sectoren met de meeste beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat: bouw, industrie en vervoer en opslag. RSI van de schouder of bovenarm, tenniselleboog en chronische aspecifieke lage rugklachten vormen de meest gemelde beroepsziekten. Voor al deze drie aandoeningen zijn effectieve preventieve maatregelen beschikbaar.

Lawaaislechthorendheid
Lawaaislechthorendheid blijft in 2013 de meest gemelde beroepsziekte met 38% van het totaal aantal meldingen. Communicatie en andere auditieve eisen zijn ook belangrijk in lawaaiige beroepen, waardoor het dragen van gehoorbescherming niet altijd consequent gebeurt. Daarom is de zogenaamde bronbestrijding zo belangrijk, zoals lawaaiarme machines of hulpmiddelen. Hinder van lawaai of omgevingsrumoer levert bijkomende klachten op zoals verlies van energie en concentratie. Vooral mensen met gehoorklachten zoals slechthorendheid en tinnitus krijgen deze klachten.

Huidaandoeningen
Het aantal beroepshuidaandoeningen was met 3% van alle meldingen vergelijkbaar met voorgaande jaren. Contacteczeem blijft de meest gemelde beroepshuidaandoening (75%). Het aantal meldingen van neurologische aandoeningen was vergelijkbaar met voorgaande jaren.

Neurologische aandoeningen
Het aantal diagnoses van Chronische Toxische Encefalopathie (CTE) is gedaald van 50 in 2002 naar 4 in 2013. Het toegenomen veiligheidsbewustzijn rond het werken met oplosmiddelen vormt een belangrijke verklaring voor de daling in diagnoses. Uit recente literatuur komen aanwijzingen naar voren dat blootstelling aan mangaan en bestrijdings- middelen de kans op het ontstaan van neurologische ziekten vergroot.

Beroepsinfectieziekten
Beroepsinfectieziekten werden het meest gemeld in de curatieve gezondheidszorg, openbaar bestuur en defensie, en in vrije beroepen en wetenschappelijke technische activiteiten. Steeds meer werknemers met een chronische ziekte worden behandeld met de nieuwe generatie ‘biologicals’, geneesmiddelen bestaande uit natuurlijke of synthetische eiwitten zoals antilichamen en cytokines. Een keerzijde van deze medicijnen is een verhoogde gevoeligheid voor bepaalde typen bacteriën en schimmels, die al risico met zich meebrengen bij een relatieve lage blootstelling. Met deze verhoogde gevoeligheid bij werknemers met een chronische aandoening wordt op dit moment nog onvoldoende rekening gehouden.

Longaandoeningen
Het aantal meldingen van werkgerelateerd astma is verdubbeld. Deze toename komt door de actieve opsporing bij bakkers. De nieuwe beroepsziekteregistratierichtlijn ‘werkgerelateerd astma’ maakt duidelijk dat beroepsastma behalve door blootstelling aan allergenen en aan een eenmalige hoge dosering aan irritantia, ook door chronische blootstelling aan irriterende stoffen kan ontstaan, zoals bij schoonmaakwerk. De European Academy of Allergy and Clinical Immunology heeft een consensus statement uitgegeven over de relatie tussen schoonmaakwerk en astma.

Beroepskanker
Bij beroepskanker blijft blootstelling aan asbest de belangrijkste oorzaak. Wetenschappelijk is er steeds meer aandacht voor de risico’s van blootstelling aan lage concentraties van asbest en voor de mogelijkheden van screening op longkanker bij asbestwerkers met een hoge blootstelling. Over longkanker door andere werkgerelateerde oorzaken zoals dieseluitlaatgassen en kristallijn-silica wordt internationaal veel gepubliceerd. De relatie tussen blootstelling aan ultraviolet licht en plaveiselcelcarcinomen van de huid wordt steeds duidelijker. Recent onderzoek laat zien dat alert zijn op werkgebonden oorzaken ook bij zeldzame vormen van kanker is aan te raden.

Voortplanting en zwangerschap
Er is één melding verricht van door het werk veroorzaakte effecten op de voortplanting of het zich ontwikkelende kind. De helpdeskvragen over zwangerschap en werk waren ongeveer gelijk verdeeld over blootstelling aan chemische stoffen en besmetting met biologische agentia. Er wordt gewerkt aan een Preconceptie Indicatie Lijst voor verloskundig actieve zorgverleners en bedrijfsartsen waarin werkfactoren nadrukkelijk een plaats krijgen.

Het volledige rapport kunt u hier lezen en downloaden.

Beleid en overheid