Minister Asscher ziet de aanpak van werkstress als een grote uitdaging voor de komende jaren. Dat schrijft hij in de brief ‘Hoofdlijnen aanpak psychosociale arbeidsbelasting’ aan de Tweede Kamer. In zijn brief staat niets over het belang van pauze en herstel bij het voorkomen van werkstress. Een gemiste kans, want rustmomenten zijn daarbij van groot belang.
Veel werknemers in Nederland ervaren klachten van oververmoeidheid, spanningen en somberheid. Werkstress is een grote veroorzaker van die klachten. Maar liefst één op de acht werknemers ervaart burn-outklachten. En werkgerelateerde psychische aandoeningen vormen de meest voorkomende beroepsziekten. Dat blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA 2012, TNO) en de Kerncijfers beroepsziekten 2013 (NCvB).
Batterij elke keer opladen
Werkstress kent vele oorzaken. Bekende stressfactoren zijn een ongeïnteresseerde leidinggevende, baanonzekerheid en weinig autonomie. Gebrek aan rust is een minder bekende, maar erg belangrijke veroorzaker van werkstress. Momenten van inspanning en herstel moeten elkaar afwisselen, omdat werknemers anders overbelast raken, gezondheidsklachten krijgen en minder goed gaan presteren. In de ideale situatie wordt iedere keer, voordat er een inspanning geleverd wordt, ‘de batterij opgeladen’.
Niet alleen Asscher heeft weinig oog voor het belang van rustmomenten op het werk, ook werkgevers tonen weinig interesse. ‘Werkdruk hoort erbij’, zeggen veel werkgevers. Zij nemen dan ook nauwelijks maatregelen om de werkdruk verlagen. Dat blijkt uit onderzoek van TNO. Ook uit de resultaten van de FNV-peiling ‘Herstelvermogen van werknemers’ blijkt dat pauze en verlof nemen vaak onder druk staan. Twee op de vijf werknemers vindt dat hij niet genoeg kan pauzeren tijdens het werk. En het opnemen van vrije dagen of vakantie is voor veertig procent van de werknemers een probleem.
Word kampioen in bed
In de sportwereld is dat heel anders. Daar weten ze dat rust nemen essentieel is als je goed wil presteren. Zo zei Irene Wüst, tijdens de Olympische Winterspelen in 2014, tegen de Telegraaf: 's Middags doe ik altijd een middagslaapje, want je wordt kampioen in bed.’ En ook oud-schaatser Jochem Uytdehaage is er duidelijk over: ‘Als je doorjakkert, presteer je eerder minder dan meer’.
Werken is geen topsport, maar het is verstandig om de adviezen van onze medaillewinnaars serieus te nemen. Als werknemers voldoende kunnen herstellen, voorkomt dat gezondheidsklachten op de korte en lange termijn en komt het hun prestaties ten goede. Werkgevers doen er dus goed aan om hun personeel voldoende rust te laten nemen.
Acht tips voor een goede balans tussen werken en rusten
• Zorg voor een optimale personeelsbezetting, zodat pauzeren geen enkel probleem is.
• Creëer rustmomenten. Zorg ervoor dat regelmatig pauze en verlof nemen makkelijk en aantrekkelijk is.
• Laat werknemers zoveel mogelijk zelf hun werktempo bepalen en geef hen invloed op de volgorde waarin zij hun werkzaamheden uitvoeren en wanneer zij pauze nemen.
• Zorg dat werknemers zware en lichte taken kunnen afwisselen. Dit vermindert de vermoeidheid en verhoogt de concentratie.
• Voorkom lang en vaak overwerken. Een keer overwerken is geen probleem, structureel overwerken is dat wel.
• Besteed extra aandacht aan onregelmatig werk. LINK: Artikel Maak werk van gezonde werktijden (Nicole Pikkemaat)
• Maak duidelijke afspraken over bereikbaarheid buiten werktijd en bewaak de balans tussen werk en privéleven.
• Informeer werknemers en werkgevers over de voordelen van een goede balans tussen in- en ontspanning op het werk. En geef zelf het goede voorbeeld.
Meer lezen:
Nu even niet…! Over herstel en herstelstrategieën bij arbeid (Jan de Jonge, Fred R. H. Zijlstra en Judith K. Sluiter)
Waarom werkgevers bewezen effectieve maatregelen wel of niet nemen (Irene Houtman e.a., TNO)
Pak je Pauze: Feiten en Tips (FNV)