Leren van ongevallen, investeren in verbetering veiligheidscultuur
Na een meldingsplichtig arbeidsongeval zelf onderzoeken wat de achtergronden van dat ongeval is. Dat is wat werkgevers vanaf 1 januari doen. Met deze werkwijze is de verwachting dat meer werkgevers tijd en geld in de verbetering van de veiligheidscultuur gaan steken. Bij ongevallen met een dodelijke afloop, bij zaken waarbij het slachtoffer minderjarig is en bij ongevallen waar familie van de werkgever betrokken is, blijft de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) het onderzoek uitvoeren.
De hoeveelheid ongevallen op het werk is aanzienlijk. Uit cijfers van de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) blijkt dat er jaarlijks ruim 2.000 ongevalsonderzoeken plaatsvinden. De nieuwe werkwijze vloeit voort uit eerdere pilots en uit de wens van Tweede Kamerleden om de werkwijze van de NLA meer te richten op het trekken van lering uit ongevallen.
Meldingsplichtige ongevallen
Ongevallen met blijvend letsel en/of ziekenhuisopname tot gevolg of met een dodelijke afloop zijn meldingsplichtige ongevallen. Bij ongevallen met een dodelijke afloop blijft de NLA een onderzoek uitvoeren. Voor zaken waarbij het slachtoffer jonger dan achttien jaar is of waarbij een familielid van de werkgever betrokken is, doet de Inspectie sowieso zelf het onderzoek. Daarnaast doet de NLA ook onderzoek als bijvoorbeeld de historie van het bedrijf daartoe aanleiding geeft of als er sprake is van een ongeval met grote maatschappelijke impact.
In de nieuwe werkwijze zal de NLA ook de ongevalslocatie bezoeken. Als de werkgever zelf het onderzoek mag instellen, dan moet zij vervolgens binnen 15 werkdagen zelf een werkgeversrapportage met verbeterplan opstellen. Deze wordt dan beoordeeld door de Inspectie. Als de rapportage en het verbeterplan niet goedgekeurd worden, dan voert de NLA zelf het onderzoek uit, dat kan leiden tot een boete. Wanneer de rapportage en het verbeterplan wel goedgekeurd worden, gaat de Inspectie later bekijken of de verbetermaatregelen ook daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Als dat niet het geval is, volgt een boete.
Monitor arbeidsongevallen
In oktober 2020 is de NLA gestart met een pilot voor deze nieuwe werkwijze. Daarin werd nadrukkelijk gekeken naar de aard van het letsel van het slachtoffer, de mate waarin de werkgever de naleving van de Arbowet op orde had en het type ongeval. In de monitor arbeidsongevallen 2021 is vervolgens gerapporteerd dat met de nieuwe werkwijze meer effect kan worden behaald.
Het effect komt vooral door het feit dat bedrijven zelf leren van ongevallen. Zo wordt herhaling voorkomen, maar door het inzoomen kunnen werkgevers op achterliggende oorzaken hun veiligheidscultuur structureel verbeteren. De Inspectie ziet dat werkgevers regelmatig zelfs meer gaan investeren in veiligheidsmaatregelen dan ze ooit aan een boete zouden hebben betaald. En dat is goed voor de veiligheid van de medewerkers.