Zwangerschap en werk vereisen een zorgvuldige afweging van gezondheid, veiligheid en werkbelasting. Werkgevers hebben de verplichting om risico's voor zowel de zwangere medewerker als de ongeboren baby in kaart te brengen en te voorkomen. Dit artikel behandelt de belangrijke aspecten die hierbij komen kijken.

RI&E is de basis

In de RI&E moet vastgelegd worden welke risico’s aanwezig zijn voor de zwangere medewerker en de baby, voor, tijdens en na de zwangerschap en als borstvoeding gegeven wordt. In het Arbobesluit (artikel 1.41) wordt verwezen naar de Europese Richtlijn met maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid op het werk van zwangere medewerkers.

Hieronder een aantal van de veel voorkomende thema’s:

Gevaarlijke stoffen en biologische agentia

Breng bij de beoordeling van de blootstellingsrisico’s en de registratie van biologische agentia en gevaarlijke stoffen óók in kaart wat de risico’s in relatie tot zwangerschap en de ongeboren vrucht zijn en de vruchtbaarheid.

Fysieke belasting (tillen, duwen, trekken e.d.)

Een aandachtspunt als er veel kracht geleverd moet worden zoals dragen, tillen, duwen en trekken. Of werk waarbij iemand veel moet bukken, hurken en knielen, of veel moet (trap)lopen of lang staan.

Werkstress

Werkzaamheden waarbij er te veel stress is: er is te veel spanning en druk, of te weinig tijd om te herstellen. Dit kan stress zijn door werkdruk, agressie, geweld, pesten, seksuele intimidatie.

Onregelmatige werktijden

Denk aan:

• Werken in ploegendienst
• Werken in nachtdienst
• Werken op onregelmatige werktijden

RAAK

De zwangerschap en de periode erna verloopt voor iedereen anders. Maatwerk is dus van belang. Richt je op de persoonlijke situatie. De handreiking van de SER geeft houvast door het zogenaamde RAAK-principe:
R = Risico’s wegnemen binnen de eigen functie en werkplek
A = Aanpassing van het werk en/of aanpassing van de werk- en rusttijden
A = Ander werk
K = Keerpunt in de benadering, namelijk het vrijstellen van het verrichten van arbeid

Kolfruimte

De medewerker heeft de eerste negen maanden recht om onder werktijd te kolven of borstvoeding te geven. In het Arbobesluit staan de eisen waar de kolfruimte aan moet voldoen. Denk aan een van binnenuit af te sluiten ruimte, koelkastje, rustbed e.d.
⮚    Afstemming tussen medewerker en leidinggevende en zo nodig advies van bedrijfsarts en/of kerndeskundige.

Het waarborgen van de gezondheid en veiligheid van zwangere medewerkers is essentieel voor een verantwoorde werkplek. Door tijdig risico’s in kaart te brengen en de juiste maatregelen te treffen, kunnen zowel werkgever als werknemer bijdragen aan een veilige en gezonde werkomgeving tijdens de zwangerschap en de periode daarna. Het is belangrijk om regelmatig in overleg te gaan en maatwerk te leveren, zodat de medewerker optimaal kan functioneren zonder onnodige risico’s voor zichzelf of het ongeboren kind.