Openlijke discriminatie op bouwplaats Eemshaven

'Een Roemeen is minder waard dan een Portugees'. FNV Eemshaven kreeg het bevestigd door het Nuon-management op hun bouwplaats in de Eemshaven, vlakbij Groningen.

Mitsubishi, die daar een nieuwe elektriciteitscentrale bouwt voor Nuon, had het ze uitgelegd. Eerder al zei een onderaannemer van Nuon hetzelfde tegen vakbondsbestuurders. 'Voor Poolse lassers betaal je minder dan voor Portugese lassers'.

Schimmige constructies
"Als je nationaliteit bepaalt wat je op een bouwplaats verdient, dan is dat gewoon discriminatie. In Nederland hoor je betaald te krijgen volgens de geldende cao voor het werk wat je doet", aldus Masja Zwart, bestuurder van FNV Bondgenoten in de Eemshaven.  "Waar je vandaan komt is niet belangrijk. De minimumlonen zijn immers vastgelegd in de cao." Desondanks is ontduiking door allerlei schimmige constructies in de praktijk op de bouwplaats erg lastig aan te pakken.

Opdrachtgever kijkt weg
Opdrachtgever Nuon houdt zich in de Eemshaven afzijdig en kijkt weg. Toen FNV met concrete gevallen van onderbetaling kwam, verwees Nuon door naar de onderaannemers. Na een half jaar onderhandelen kreeg FNV een van de installatiebedrijven, Fabricom, deze maand zover dat het de cao gaat naleven. Fabricom gaat zijn uitzendbureaus opdragen de uitzendkrachten volgens cao te betalen. Een andere aannemer die werkt aan de Nuon-centrale, het uitzendbureau Krekels, werd door de bond aangesproken op onterechte inhoudingen voor huisvesting. De vakbond begon een procedure bij de uitzendpolitie, de SNCU. Die procedure loopt inmiddels ruim een half jaar en veel van de steigerbouwers die het probleem aankaarten, zijn allang weer naar huis.

"Het is absurd dat multinationals als Nuon en hoofdaannemer Mitsubishi deze misstanden tolereren. Wie betaalt, bepaalt," zegt Masja Zwart. "Deze opdrachtgevers accepteren dat de Nederlandse cao wordt ontdoken. Hoezo maatschappelijk verantwoord ondernemen?"

Onmogelijk goedkope prijzen door aanbesteding
Als de grote groepen buitenlandse bouwvakkers hierheen komen, kun je op je klompen aanvoelen dat er onderbetaald wordt. Zwart: "Grootverdieners als Nuon en Mitsubishi doen een aanbesteding en gaan vervolgens in zee met de goedkoopste onderaannemer. Ze berekenen niet of zo'n contract voldoende ruimte biedt om het verplichte cao-loon te betalen. En zelfs de overheid verzuimt in aanbestedingsprocedures een sociale paragraaf op te nemen. Vaak krijgt de laagste bieder de klus en die prijs is zo laag door te concurreren met de lonen van werknemers."

Dalende lonen werknemers door Europese aanbestedingen
Buitenlandse uitzendkrachten hebben volgens de vakbond geen idee van wat ze hier moeten verdienen en kunnen in deze crisistijd ook niet kieskeurig zijn. Werk is werk. Nederlandse bouwvakkers komen door die concurrentie op steeds minder makkelijk aan de bak. Een Nederlands bedrijf als Fabricom bouwt aan de energiecentrale van Nuon samen met een Italiaans en Frans bedrijf. Het gros van hun werk wordt uitgevoerd door uitzendkrachten uit lagelonenlanden. Niet door de 'dure' eigen werknemers. Zwart: "Voorlopig lijkt dit het resultaat van één Europese arbeidsmarkt te zijn. Vrijheid en flexibiliteit voor werkgevers, en dalende lonen voor werknemers."

Zicht op de onderkant
FNV vecht al anderhalf jaar tegen de misstanden in de bouwput Eemshaven, waar drie energiecentrales en een olieopslag verrijzen aan de rand van de Waddenzee. Er werken zo'n 5000 bouwvakkers, installateurs en kraanmachinisten uit verschillende Europese landen. Medewerkers van FNV Eemshaven gaan met ze in gesprek en krijgen zo zicht op hoe het er aan de onderkant van de Europese arbeidsmarkt aan toe gaat. Veel gevallen van cao-ontduiking, overtredingen van de arbeidstijdenwet en onderbetaling zijn inmiddels door de vakbond aangepakt. RWE/Essent erkende het probleem en sloot kort geleden een convenant met FNV Eemshaven om samen te werken aan fatsoenlijke arbeidsomstandigheden op hun bouwplaats in de Eemshaven.

Gelijk loon bij Fabricom
Met Fabricom uit Moerdijk moest FNV Eemshaven een half jaar onderhandelen om een afspraak te maken over de betaling van buitenlandse uitzendkrachten. Fabricom laat het uitvoerend werk zoveel mogelijk door uitzendkrachten uit lagelonenlanden doen, om op de loonkosten te besparen. Volgens de cao van Fabricom mag het loon van een uitzendkracht niet meer dan 10% verschillen van dat van een vaste kracht met dezelfde functie, inclusief zaken als vakantiedagen, pensioenpremie en eindejaarsuitkering etc. Bij Fabricom verdienden de uitzendkrachten soms tot 30% minder dan hun Nederlandse collega's. Na Aldel en Draka is Fabricom nu het derde bedrijf in de metaalsector waarmee afspraken zijn gemaakt over gelijke beloning, "in de praktijk lappen werkgevers hun eigen cao-afspraken massaal aan hun laars" constateert vakbondsbestuurder Masja Zwart. "Het is toch van de zotte dat wij als een soort politieagent achter al die bedrijven aan moeten lopen. En werkgeversorganisaties als Nuon en Mitsubishi staan erbij en kijken weg van de misstanden ."

Bron: FNVBondgenoten.nl