Meer dan de helft van alle kortdurend arbeidsverzuim komt voor rekening van infectieziekten; zo luidt regelmatig de stelling. Soms wordt daar dan naar bewijs gevraagd. En dat is er, althans in gepubliceerde vorm, niet direct. Wel indirect zijn er gegevens die de stelling ondersteunen; zoals incidentie en prevalentie gegevens van het Nationaal Kompas Volksgezondheid.
Wat kunnen we er mee?
Als bedrijfsarts of preventiemedewerker kun je met deze gegevens en de stelling meerdere kanten uit. Als je preventief actief bent dan kom je in de praktijk de vraag tegen of de infecties die leiden tot het kortdurende verzuim wel door/in werk te voorkomen zijn; zijn ze niet meestal toch vooral het gevolg van infecties in de prive-sfeer?
Omdat het vaak om klachten van alledag gaat (hoesten, diarree en bijvoorbeeld huidklachten) kan men de werkgerelateerdheid alleen maar op het spoor komen door een goede controlegroep te kiezen. Bedrijfsarts Bert Opheikens (2005) kon in een waterzuiveringsbedrijf aantonen dat genoemde dagelijkse klachten waarschijnlijk wel werkgerelateerd waren; hij koos een goede controlegroep.
De cijfers van het Nationaal Kompas Volksgezondheid kunnen aantonen dat veel kortdurend verzuim voor de handliggend infectieus van aard is. Dat betekent dat werkgevers en werknemers ook met risicovorming rekening moeten houden; ongeacht waar de werknemer de infectie opliep, zij moeten zich bewust zijn van de risico's en gevolgen voor anderen (collega's, klanten, product).
Cijfers van het NIVEL laten eveneens zien dat een infectie hoog op de rangorde voorkomt van oorzaken van gezondheidsklachten waarmee mensen de huisarts bezoeken. De cijfers geven een indicatie voor de hoge frequentie van het vóórkomen van infectieziekten als oorzaak gezondheidsklachten. Helaas zeggen ze weinig over de beperkingen door deze klachten en eventueel daaruit voortvloeiend (ervaren) werkverzuim.
Tenslotte bieden de gegevens van het Nationaal Kompas Volksgezondheid ons een mooi overzicht van het vóórkomen van (chronische) ziekten die negatief van invloed zijn op de weerstand. De prevalentiecijfers van chronische aandoeningen zoals COPD, inflammatoire darmziekten en bijvoorbeeld diabetes moeten bedrijfsartsen en preventiemedewerkers ervan bewust maken dat in de werkpopulatie een aanzienlijk aandeel van de werkenden beschouwd kan worden als 'kwetsbaar' bij de blootstelling aan biologische agentia. Bij arbobeleid moet met deze mensen rekening gehouden worden.
KIZA, Het Kennissysteem Arbeid en infectieziekten ontwikkelde de KIZA mindmap over ziekteverzuim, zie afbeelding.
